اربعین حسینی
اربعین حسینی چهلمین روز پس از شهادت امام حسین(علیه السلام) در عاشورای سال ۶۱ق که با ۲۰ صفر مصادف است. براساس برخی از نقل‌ها، اسیران کربلا روز ۲۰ صفر سال ۶۱ قمری در بازگشت از شام، برای زیارت مدفن امام حسین(علیه السلام) به کربلا رفتند؛ البته گروهی از علما همچون شیخ مفید و شیخ طوسی تصریح کرده‌اند که اسرا در بازگشت از شام به مدینه رفتند. همچنین جابر بن عبدالله انصاری، در این روز به‌عنوان اولین زائر بر سر مزار امام حسین(علیه السلام) حاضر شده است. براساس قول مشهور، سر امام حسین(علیه السلام)، در روز اربعین به بدنش در کربلا ملحق شد.
زیارت اربعین از اعمال خاص این روز است و بنابر روایتی از امام حسن عسکری(علیه السلام) از نشانه‌های مؤمن دانسته شده است.
****************************************
حجت‌الاسلام و المسلمین محمود حائری، مدرس دانشگاه قم در گفت‌وگو با ایکنا از قم، با تسلیت ایام اربعین سید و سالار شهیدان گفت: ارزش و اعتبار اربعین امام حسین(علیه السلام) مسبوق به سابقه است، یعنی یک مسئله ارزشی است که میان شیعیان رواج دارد و در تقویم تاریخی وفاداران حضرت سیدالشهدا(علیه السلام) به ثبت رسیده است.
وی با اشاره به اهمیت این موضوع در برخی روایات افزود: امام حسن عسکری(علیه السلام) در حدیثی نشانه‌های مؤمن را ۵۱ رکعت نمازگذاردن در شبانه‌روز(۱۷ رکعت نماز واجب و ۳۴ رکعت نافله)، انجام زیارت اربعین، انگشتر در دست راست کردن، بر خاک سجده کردن و بلند گفتن بسم الله الرحمن الرحیم دانسته‌اند، این روایت تنها سندی می‌تواند باشد که غیر از خود زیارت اربعین که در ادعیه آمده، به اربعین امام حسین(علیه السلام) و فلسفه اهمیت آن پرداخته است.
این کارشناس و محقق دینی گفت: در رابطه با اهمیت اربعین حسینی، در منابع بر اساس دو اعتبار به آن توجه شده است، اول اینکه اربعین روزی است که اسرای کربلا را از شام به مدینه بازمی‌گردانند و دوم اینکه جابربن عبدالله انصاری صحابی پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) در روز اربعین وارد کربلا می‌شود تا قبر اباعبدالله(علیه السلام) را زیارت کند، شیخ مفید هم در کتاب «مسار الشیعه» به این دو واقعه اشاره کرده است.
وی ادامه داد: اولین مسئله‌ای که در ارتباط با اربعین جلب توجه می‌کند، تعبیر اربعین و عدد ۴۰ در متون و منابع دینی است، به عنوان مثال پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) زمانی که به مبعوث شدند ۴۰ سال سن داشتند، برخی انبیا در ۴۰ سالگی به پیامبری برگزیده شدند، ۴۰ سالگی در انسان‌ها به عنوان علامت و نشانه بالغ شدن و رشد فکری است، بنا به قول قرآن کریم میقات حضرت موسی(علیه السلام) با خداوند ۴۰ روز طول کشید.
مدرس دانشگاه قم تصریح کرد: اربعین در فرهنگ اهل بیت(علیهم السلام) و در متون دینی و حدیثی ارزش زیادی دارد، آثار حفظ حدیث در ۴۰ روز و خواندن دعای عهد در ۴۰ روز از نمونه‌های اهمیت اربعین است.
چهلم گرفتن برای میت به دلیل حفظ یاد و خاطره گذشتگان و اکرام و احترام به آن‌ها است و موجب تسکین قلوب بازماندگان می‌شود. وی بیان کرد: در آموزه‌های دینی ما تأکید نشده که حتماً و به صورت خاص برای اموات مراسم چهلم گرفته شود، بلکه گفته شده که به زیارت قبور برویم، این مراسم بیشتر به صورت سنت‌های پذیرفته شده انجام می‌شود.
حائری در پاسخ به این سؤال که چرا بین تمام ائمه(علیهم السلام) و پیامبران، فقط برای امام حسین(علیه السلام) اربعین گرفته می‌شود، ادامه داد: با توجه به متون دینی و روایات، امام حسین(علیه السلام) در راستای اهداف خود یک حرکتی را به ثمر رساند که باعث احیای اسلام ناب محمدی شد، این جانفشانی امام حسین(علیه السلام) را باید تا قیام قیامت جاوید نگه داریم، این عمل ما باعث احیاء دین اسلام و مبارزه با دشمنان اسلام است.
وی اظهار کرد: همه ما می‌دانیم مصائب و سختی‌هایی که برای امام حسین(علیه السلام) به وجود آمد، برای هیچ یک از امامان و پیامبران وجود نداشته است، مصیبت سیدالشهداء از همه مصائب عظیم‌تر بود و این دلیل بر اهمیت دادن به عزای امام حسین(علیه السلام) است.
حائری عنوان کرد: روز اربعین اسیرانی که همه داغ دیده بودند به کربلا برگشتند و تمام خاطرات مصائب و تلخی‌های روز عاشورا در آن روز دوباره تجدید شد، در روایتی از امام صادق(علیه السلام) آمده است که روز اربعین که فرارسید آگاه شوید چون ما در پیشگاه حسین‌بن علی(علیه السلام) خاضع هستیم، به خداوند عرض کنید: خدایا! حسین‌بن علی(علیه السلام) نصیحت کرد، سخنرانی کرد، موعظه کرد، نامه نوشت، دستور داد اما اثری نکرد، دید هیچ چاره‌ای ندارد، فقط خون نیاز داشت و او نیز در راه خدا خون داد.
وی با اشاره به بخشی از زیارت اربعین «وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِيكَ لِيَسْتَنْقِذَ عِبَادَكَ» ادامه داد: «استنقاذ» غالباً برای کسی که نجات غریق است به کار می‌رود، کسی است که در آب غرق می‌شود را نجات می‌دهد، این فراز از زیارت اربعین بدین معنی است که حسین‌بن علی(علیه السلام) جانش را در راه خدا فدا کرد تا مردم را نجات دهد و آن‌ها را آگاه کند، به همین دلیل است که امام حسن عسکری(علیه السلام) زیارت اربعین را یکی از علائم پنجگانه مؤمنین می‌دانند.
وی تأکید کرد: با توجه به آنچه که گفته شد، زنده نگهداشتن نهضت تاریخی عاشورا، رسیدن کاروان اسرا در سفر بازگشت به صحرای کربلا در روز اربعین و سوم بهره‌وری تربیتی از یاد و خاطره تاریخی عاشورا، از دلایل اهمیت اربعین امام حسین(علیه السلام) و برگزاری باشکوه آن است.
*********************************
https://qom.iqna.ir/fa/news